Ba năm ăn sương, nằm gió chinh phục Pha Đin

Đường lên đèo Pha Đin nay đã hiện đại và an toàn hơn  Ngỡ việc không tưởng  Đèo Pha Đin được đọc chệch từ Phạ Đin (tiếng Thái tức thị trời ơi - PV). Đồng bào dân tộc Thái coi nơi đây là chỗ tiếp giáp giữa trời và đất. Đèo dài 32km, uốn lượn trên những đỉnh núi đầy nắng gió thượng ngàn, một bên là vách núi dựng đứng, một bên là vực sâu thăm thẳm. Cánh "phượt" xếp Pha Đin vào một trong "tứ đại đỉnh đèo" ở phía Bắc, với tám khúc cua tay áo cực kỳ nguy hiểm, bán kính đường cong dưới 15m, nhiều đoạn có độ dốc dọc rất lớn, kéo dài liên tục, từ 12 - 15%, cục bộ có điểm tới 19%. Chẳng thể đếm xuể những khúc cua tay áo, chữ A, chữ Z, nhiều đoạn cua chỉ đủ cho một ô tô đi qua. Nhiều năm trước, do những vụ tai nạn thảm khốc liên tiếp xảy ra trên đèo Pha Đin, các nhà khoa học, chuyên gia trong ngành GTVT đã khảo sát, nghiên cứu hướng tuyến mới của QL6 tránh đèo Pha Đin. Tuy nhiên, hết thảy suy tính đành phải xếp vào ngăn tủ, do địa hình độ dốc lớn, địa chất phức tạp, dễ xảy ra sụt, trượt vào mùa mưa. Là những người đầu tiên dự dự án cải tạo tuyến đèo Pha Đin, kỹ sư Lương Văn Long khi ấy là Chủ nhiệm Dự án cải tạo, nâng cấp QL6 thuộc PMU 1 nay là Trưởng phòng PPP (PMU 1) tâm sự: “Khi ấy các nhà khoa học, chuyên gia trong ngành GTVT đã khảo sát, nghiên cứu hướng tuyến mới của QL6 tránh đèo Pha Đin nhưng phải dừng lại do địa hình độ dốc lớn, địa chất phức tạp, dễ xảy ra sụt, trượt vào mùa mưa. Khi dự án mở rộng đèo Pha Đin được phê duyệt, nhiều người vẫn ngỡ là việc không tưởng. Tuy nhiên, sự thực năm 2006, dự án đã được chính thức khởi công xây dựng. Nhà thầu được tin cẩn giao nhiệm vụ là Công ty CP Đầu tư và Xây dựng giao thông Phương Thành (Phương Thành Tranconsin). Gói thầu mở rộng đèo Pha Đin có tổng chiều dài 6km (từ Km379 - Km385 thuộc QL6), kinh phí xây dựng chỉ khoảng 100 tỷ đồng. Mặt đường đèo được mở mang 7,5m, nền rộng 9,5m. Đèo Pha Đin cũ với độ dốc lớn và nhiều khúc cua gấpĐèo Pha Đin cũ với độ dốc lớn và nhiều khúc cua gấp  Duyên nợ với những cung đèo  San sớt với PV Báo giao thông , ông Phạm Văn Khôi, Tổng Giám đốc Phương Thành Tranconsin cho biết, như có duyên nợ với những cung đèo và dự án giao thông lên Điện Biên lịch sử. Từ năm 2002 - 2005, Phương Thành cũng là nhà thầu chính thi công mở mang đèo Lũng Lô trên tuyến QL37. Đây cũng là cung đèo hiểm trở bậc nhất Tây Bắc. Bởi vậy mới có câu hát: “Dốc Pha Đin chị gánh anh thồ, đèo Lũng Lô anh hò chị hát” là vậy. Các năm sau đó, công ty thi công mở rộng nhiều đoạn QL37 - tuyến đường huyết quản phục vụ chuyển vận lương thực, khí tài cho chiến dịch Điện Biên Phủ chấn động trái đất năm xưa như: Đình Trám - Phố Hương, Sơn Dương - Đèo Khế, Lũng Lô - Gia Phú… Năm 2006 công ty bắt tay vào triển khai cải tạo đường đèo Pha Đin là một trong những công trình khó khăn nhất từ trước đến nay của công ty. “Núi cao, vực sâu thăm thẳm, chuyển vận nguyên nguyên liệu hết sức gieo neo. Từng xe cát, xe đá cũng phải chuyên chở hàng trăm cây số từ Điện Biên hoặc Hòa Bình lên. Thời tiết thì hà khắc chưa từng thấy. Nóng bã người, nhiều người đổ cả máu cam. Mùa Đông lạnh cắt da thịt. Có ngày xuống dưới 0oc. Nước đun không sôi, cơm nấu chẳng chín. Những ngày mùa Đông và mùa Xuân cả ngày lẫn đêm sương giăng kín”- ông Khôi kể. Thời tiết đã quá khắc nghiệt, quá trình thi công dù trên đỉnh đèo hẻo lánh, chẳng có nhà cửa, nhà thầu vẫn phải đối mặt với khó khăn do GPMB. Nói ra nhiều người ngỡ là chuyện lạ, nhưng đó là sự thật. Ắt là đất rừng, bình thường chẳng sao, khi xác định chủ đất để bồi hoàn nhiều người tranh nhau nhận, rồi kiện tụng kéo dài, mất thời gian đợi chờ. “Dù khó khăn đủ bề, nhưng xác định đây là công trình đặc biệt, có ý nghĩa lịch sử và chính trị to lớn, đơn vị đã điều những đội thi công tinh nhuệ, máy móc thiết bị đương đại nhất lên công trường. Hơn 100 cán bộ, công nhân bộc trực trực trên đỉnh đèo. Năm 2008, sau 3 năm thi công, gói thầu không những về đích sớm hơn kế hoạch, còn được chủ đầu tư tiếp viện cho nhà thầu khác đang thi công mở mang QL6” - ông Khôi nói. Cũng theo ông Khôi, đáng mừng nhất là sau hơn 6 năm đưa vào khai thác, dù trong điều kiện thời tiết hà khắc, dốc sâu, vực thẳm, phương tiện dự liên lạc lớn, nhưng chất lượng công trình đến nay vẫn đảm bảo, chưa hề có dấu hiệu xuống cấp. Trong suốt quá trình thi công, đơn vị không để xảy ra bất kỳ vụ tai nạn, thương tích nào. Kỹ sư Lương Văn Long kể, sau khi hoàn thành mở mang đèo Pha Đin đã giải quyết căn bản các đoạn cua gấp khúc, rút ngắn khoảng cách so với tuyến cũ hơn 10km. Riêng tuyến tránh Pha Đin, các đơn vị thi công đã đào đắp gần 1 triệu m3 đất đá, xây 6 cầu cạn nằm trong đường cong địa chất phức tạp. Đây là tuyến đường trước nhất ở Tây Bắc thảm bê tông nhựa dày tới 12cm, đoạn qua thị tứ, thị trấn đường mở rộng hơn, có hạ hai bên, hệ thống đèn chiếu sáng, cây xanh và cống thoát nước... “Sau khi có con đường, nhiều người dân từ các bản, làng xa xăm đã về lập nghiệp, dựng làng mới. Nhiều doanh nghiệp chuyển vận cũng chóng vánh nắm bắt thời cơ mới, sắm xe khách giường nằm chất lượng cao chạy tuyến Hà Nội - Điện Biên. Chỉ sau một đêm ngủ trên xe, sáng dậy, hành khách đã có mặt tại Hà Nội” - Kỹ sư Long hồ hởi nói.  Đức Thắng - Tiến Mạnh